hoàng lê nhất thống chí

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Hoàng Lê nhất thống chí
皇黎一統志
Ấn bạn dạng năm 2017 của NXB Trẻ Bạn đang xem: hoàng lê nhất thống chí
Thông tin cậy sách
Tác giả	Ngô gia văn phái Xem chi tiết
Quốc gia	Đại Nam quốc
Ngày phân phát hành	1804
Liên kết	Hoàng Lê nhất thống chí bên trên Wikisource

Hoàng Lê nhất thống chí (chữ Hán: 皇黎一統志), hoặc An Nam nhất thống chí (chữ Hán: 安南一統志), hoặc Lê quý nước ngoài sử (chữ Hán: 黎季外史) là cuốn tè thuyết văn xuôi ghi chép bằng văn bản Hán, ở trong cỗ Ngô gia văn phái tùng thư của những người sáng tác nằm trong dòng tộc Ngô Thì ở buôn bản Tả Thanh Oai, thị trấn Thanh Oai, TP. hà Nội.

Tác giả[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là 1 trong cuốn tè thuyết lịch sử dân tộc ghi chép theo gót lối chương hồi, biên chép về sự việc thống nhất vương vãi triều căn nhà Lê nhập thời gian Tây Sơn khử Trịnh trả lại Bắc Hà cho tới Vua Lê cho tới Lúc Nguyễn Ánh vượt mặt Tây Sơn, thống nhất toàn quốc. Đây là kiệt tác ghi chép theo gót thể chí - một lối văn biên chép sự vật, vấn đề, bởi một vài người sáng tác nối tiếp tục nhau ghi chép, trong mỗi thời gian không giống nhau. Được sáng sủa tác trong vòng thời hạn lâu năm từ lúc cuối Triều Lê thanh lịch đầu Triều Nguyễn (cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX). Toàn cỗ kiệt tác bao gồm đem 17 hồi.

Bảy hồi trước tiên là phần chính biên bởi Ngô Thì Chí ghi chép, chục hồi tiếp theo sau là phần tục biên, nhập ê đem 7 hồi được cho rằng Ngô Thì Du ghi chép, còn 3 hồi ở đầu cuối ghi chép đem đặc điểm lẹo vá, lại sở hữu cả những vấn đề thời Tự Đức, tương truyền bởi Ngô Thì Thuyết (có người phát âm là Thiến), còn những căn nhà nghiên cứu và phân tích cho rằng hoàn toàn có thể của một người sáng tác vô danh khác^[1].

Văn bản[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni bạn dạng gốc chữ Hán không hề, và cũng không được tự khắc in. Người tớ thuế tầm được toàn bộ 12 dị bạn dạng Hoàng Lê nhất thống chí bằng văn bản Hán đều ở dạng ghi chép tay:^[2]

• sáu bạn dạng của Thư viện Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm, đem những ký hiệu

• A. 22/1- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Học Tống Công trứ, Trưng Phủ Công tục);
• A. 883 (in hình họa trên giấy tờ tây, title Lê quý nước ngoài sử. Sơn Nam Thành Oanh thị trấn Tả Thanh Oai Thiêm thư Ngô Thì Thuyến biên soạn, Long phi Kỷ Hợi niên (1899) hạ lục nguyệt thập ngũ nhật. Hàn lâm viện Thị độc sung Bắc kỳ Thống sứ phủ đích thực đệ ngũ hạng Lục sự Nguyễn Hữu Thường phụng lục);
• Vhv. 1542/1-2(tiêu đề An Nam nhất thống chí, bạn dạng này nằm trong loại với bạn dạng bởi Nguyễn Hữu Thường chép); Vhv. 1296 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí); Vhv. 1534/- 2 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí, đem lốt ấn của Hoàng Xuân Hãn);
• Vhv. 1534/b (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí. Chỉ đem 8 hồi đầu, hồi loại 8 đang được chép dở), một bạn dạng của Thư viện Quốc gia TP. hà Nội (tiêu đề An Nam nhất thống chí, chỉ mất 7 hồi đầu);

• bốn bạn dạng của Thư viện Thương Hội châu Á Paris, đem những ký hiệu

• HM. 2224(7) (tiêu đề An phái mạnh nhất thống chí, chép kể từ sách Ngô gia văn phái. Tập 7. Quyển 19-20, phần Học Tống Công di thảo);
• HM. 2134 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Học Tống Công trứ, Trương Phủ Công tục: bạn dạng này chép kể từ bạn dạng A.22 của Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm);
• Ms. b.21 (tiêu đề Hoàng Lê nhất thống chí Gia Long tam niên Giáp Tý (1804) quý sầm uất sóc, Lê Cảnh Hưng Quý Mùi khoa Tiến sĩ Tả Thanh Oai nhân Ngô Thì Nhậm chỉnh sửa (tiêu đề An Nam nhất thống chí, Thiêm thư binh chương Học Tốn Công di thảo; đó là sách của Fonds Demiéville).

Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm được ghi chép bên dưới dạng chương hồi, bao gồm 17 hồi^[3]. Tác phẩm hầu hết phản ánh cuộc tranh giành chấp quyền lực tối cao trong những tập đoàn lớn phong loài kiến thời Lê mạt và trào lưu Tây Sơn.

Tác phẩm mô tả khoảng chừng rộng lớn 30 năm vào cuối thế kỷ 18, kể từ Lúc Trịnh Sâm đăng vương chúa (1767) đến thời điểm Nguyễn Ánh đăng vương vua (1802). Đây đó là quy trình thật nhiều dịch chuyển nhập lịch sử dân tộc nước ta, cả tổ chức cơ cấu xã hội phong loài kiến với mọi hình hài ý thức, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp... đa số bị hòn đảo lộn và lắc đem tận gốc^[1].

Các hero chính[sửa | sửa mã nguồn]

Giá trị[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác văn xuôi trước tiên đem quy tế bào rộng lớn của một cỗ sử đua. Tác phẩm có mức giá trị cả về mặt mũi văn học tập và sử học^[4].

Sử học[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là kiệt tác văn học tập đem một vài tình tiết hỏng cấu, tuy vậy người sáng tác là kẻ đương thời nên tiếp tục tế bào miêu tả khá sống động về những dịch chuyển nhập xã hội phong loài kiến vào cuối thế kỷ 18. Những hero nằm trong đẳng cấp bên trên của xã hội phong loài kiến không hề là những thần tượng linh nghiệm, cao quý nhưng mà là tồn tại của sự việc suy bại. Trong triều đình, vua ko đi ra vua, phủ liêu, chúa ko đi ra chúa. Vua Cảnh Hưng cam chịu đựng sinh sống bạc nhược, Trịnh Tông phát triển thành con cái rối của đám kiêu binh; Lê Chiêu Thống bị dân chúng đáng ghét vì như thế cung cấp nước và chui luồn trước tướng tá Tôn Sĩ Nghị căn nhà Thanh; hình hình họa giám quốc Lê Duy Cận được tế bào miêu tả là "bị thịt vào trong túi da"^[5].

Xem thêm: bài 25 trang 80 sgk toán 8 tập 1

Ngoài triều, quan liêu lại, tướng tá tá nhiều người giáo giở vô lương, không hề lưu giữ đạo vua tôi. Mai Doãn Khuê vừa vặn bày mưu kế cho tới kiêu binh xong xuôi lại lên đường tố giác, Nguyễn Cảnh Thước công khai minh bạch yêu cầu chi phí mãi lộ và lột áo bào của vua Chiêu Thống bên trên lối chạy trốn.

Hoàng Lê nhất thống chí còn phản ánh phần nào là cuộc sống đời thường của dân chúng thời Lê mạt: cuộc sống đời thường không tồn tại trật tự động, ko an toàn và đáng tin cậy, ko ấm yên trước nàn binh hỏa và nàn đói^[6].

Một phần rộng lớn nội dung kiệt tác phản ánh khá đậm đường nét về căn nhà Tây Sơn. Dù đứng bên trên lập ngôi trường cỗ vũ căn nhà Hậu Lê trái chiều, những người sáng tác để nhiều sự sang trọng so với lực lượng Tây Sơn nhưng mà vượt trội là Nguyễn Huệ. Ông được tế bào miêu tả là 1 trong "anh hùng hào kiệt", "dũng mãnh và có tài năng cố kỉnh quân"^[7]. Trận Ngọc Hồi-Đống Đa tấn công xua quân Thanh cũng rất được kiệt tác phản ánh khá cụ thể.

Văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng Lê nhất thống chí là kiệt tác tự động sự lịch sử dân tộc. Trên thực tiễn, kiệt tác ko không thay đổi đua pháp truyền thống của phân mục như tế bào miêu tả nước ngoài hình hero theo gót lối đại diện, ước lệ, nhưng mà đem những Điểm sáng được những căn nhà nghiên cứu và phân tích Đánh Giá là đậm sắc thái của Việt Nam^[7].

Ngôn ngữ nhập kiệt tác là ngữ điệu động, đem phong thái lối rằng dân gian dối nhiều hình tượng, nhiều khi đem phô trương, phóng đại vui nhộn, không xẩy ra bó buộc theo gót khuôn của Hán học tập, bởi vậy nội dung đem mức độ mê hoặc đặc trưng. Các căn nhà nghiên cứu và phân tích Đánh Giá cực kỳ cao độ quý hiếm thẩm mỹ của đoạn hội thoại thân thuộc Nguyễn Hữu Chỉnh và người em rể^[7].

Thành công lớn số 1 của tè thuyết này là kiến tạo được những hero điển hình nổi bật đa dạng chủng loại, vừa vặn bao quát vừa vặn thâm thúy. Nhân vật lịch sử dân tộc đem cuộc sống tâm tư phức tạp và số phận ví dụ nhập tổng hòa những quan hệ xã hội^[7].

Xem thêm: người có thẩm quyền đã áp dụng pháp luật khi thực hiện hành vi nào sau đây

Dịch thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Sách và đã được dịch và xuất bạn dạng rất nhiều lần. Theo trình tự động thời hạn có: bạn dạng dịch của Cát Thành 1912, Ngô Tất Tố 1942 (tái bạn dạng 1958), bạn dạng dịch của Nguyễn Đăng Tấn - Nguyễn Công Liên xuất bạn dạng năm 1950 bên dưới title Hậu Lê thống chí, bạn dạng dịch của Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch xuất bạn dạng năm 1964, tái ngắt bạn dạng nhập năm 1970; 1984; 1987 và được căn nhà xuất bạn dạng Giáo dục đào tạo xuất bạn dạng tuy nhiên ở thể tinh lọc người sử dụng nhập căn nhà ngôi trường. Tuy nhiên, những bạn dạng dịch bên trên đều ko trung thành với chủ với vẹn toàn tác, còn nếu như không nói đến bạn dạng dịch của tập thể nhóm Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch^[4][8].

Bản dịch của Ngô Tất Tố đem lời nói văn trôi chảy được không ít người hương thụ, tuy nhiên đơn thuần bạn dạng dịch bay, một vài câu hoặc đoạn bị quăng quật hẳn ko dịch. Ngoài việc tăng bớt, thay thế sửa chữa văn kể từ, dịch fake còn bố cục tổng quan lại kiệt tác, phân tách kể từ 17 hồi trở nên 21 chương, thực hiện cho tới kiệt tác tương đương một bạn dạng phóng tác^[4].                            

Nhóm Nguyễn Đức Vân và Kiều Thu Hoạch tiếp tục dịch lại kiệt tác trong mỗi năm 1960 bên trên ý thức trung thành với chủ với vẹn toàn tác. Bản dịch Hoàng Lê nhất thống chí được xuất bạn dạng năm 1964, tiếp sau đó tái ngắt bạn dạng phen hai năm 1970, phen 3 năm 1984 và phen 4 năm 1987. Hiện bên trên bạn dạng dịch này cũng chính là bạn dạng dịch cho tới văn bạn dạng nằm trong thương hiệu in nhập sách giáo khoa Ngữ Văn 9 của lịch trình dạy dỗ trung học tập hạ tầng hiện tại hành.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Ngô gia văn phái (1987), Hoàng Lê nhất thống chí, Nhà xuất bạn dạng Văn học tập. Kiều Thu Hoạch, Nguyễn Đức Vân dịch; Kiều Thu Hoạch ra mắt.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]